De kruisboog is een wapen dat een flinke impact heeft gehad op de geschiedenis. Het was één van de allereerste mechanische wapens en werd al ver voor de jaartelling gebruikt in China. Pas met de opkomst van het grootschalig gebruik van vuurwapens verloor de kruisboog zijn rol als militair wapen. Hierna werd het nog steeds gebruikt als wapen om geruisloos te jagen en vijandige doelwitten uit te schakelen. Lees hier hoe dit vernuftige apparaat ontstond en hoe het gebruikt werd.
Waarschijnlijk zijn kruisbogen op minstens twee plekken tegelijkertijd uitgevonden. Al 800 jaar voor onze jaartelling werden er handkruisbogen gebruikt in China. Die werden in massaproductie gemaakt, zien we aan de metalen trekkers die daar door archeologen zijn gevonden. Tegelijkertijd evolueerde de kruisboog in Europa uit grotere belegeringswapens die door de Grieken werden uitgevonden. Die werden steeds kleiner gemaakt. De ballista’s en scorpio’s die door de Romeinen werden gebruikt waren bijzonder nauwkeurig en konden op grote afstand doeltreffend vijandige troepen uitschakelen. In de nadagen van het Romeinse rijk werden deze wapens zo klein gemaakt dat ze probleemloos door één man gedragen konden worden en gebruikt.
De kruisboog werd naast de handboog gebruikt door middeleeuwse soldaten. Het voordeel van een kruisboog was dat de schutter niet de behoorlijke kracht in de armen en de trefzekerheid van een handboogschutter hoefde te ontwikkelen. Dit was altijd de beperking van handbogen. Een nieuwe kruisboogschutter kon binnen een paar uur worden opgeleid. Bovendien kon hij door het automatische vergrendelingsmechanisme de boog gespannen houden totdat hij zeker was van een doeltreffer.
Nog later in de middeleeuwen werden kruisbogen ontwikkeld waarvan de boog zelf gemaakt was van smeedstaal. Deze “arbalests” konden zelfs door de zwaarste pantsers heen schieten. Verdere verbeteringen zoals de cranequin en tandraden maakten het mogelijk om zelfs deze bogen snel te spannen.
Kruisbogen waren vooral in Europa en China populair. In landen met een uitgebreide traditie op het gebied van handboogschutterij, zoals in Engeland, de Arabische wereld en Korea, werd er op neer gekeken. Een kruisboogschutter kon na een paar uur training een ridder in zwaar pantser, die zijn hele leven had geoefend voor de strijd, uitschakelen. Dit werd als oneerlijk beschouwd, en op een gegeven moment probeerde de Paus het wapen zelfs in de ban te doen.
In de Renaissance begon een ander wapen met een grote doorslagkracht en een lage leercurve de rol van de kruisboog over te nemen. Handvuurwapens vervingen de kruisboog vanaf 1500 in de meeste legers. Vanaf die tijd worden kruisbogen nog wel gebruikt om te jagen, aangezien ze geen luide explosie veroorzaken zoals geweren. Tegenwoordig worden kruisbogen gebruikt in de boogschietsport. Omdat deze wapens van glasvezel duizenden euro’s kunnen kosten, is het slim om een lening van Qeld aan te te vragen. Sommige landen zetten commando’s met geruisloze moderne kruisbogen in voor speciale missies.
categorieën & tags
In Legers en wapens